De conferentie van de vogels – منطق الطیر , Manṭiq-uṭ-Tayr , ook bekend als Maqāmāt-uṭ-Ṭuyūr ; 1177) is een Perzisch gedicht van soefi-dichter Farid مقامات الطیور ud-Din Attar , ook bekend als Attar van Nishapur. De titel is rechtstreeks ontleend aan de Koran (27:16), waar Sulayman (Salomo) en Dāwūd (David) de taal of spraak van de vogels spreken. ( mantiq al-ṭayr). In het gedicht komen de vogels van de wereld samen om te beslissen wie hun leider wordt. De hop, de wijste van allemaal, suggereert dat ze de legendarische Simurgh moeten vinden. De hop leidt de vogels die elk een menselijke fout vertegenwoordigen die ze verhindert om verlichting te bereiken. De hop vertelt de vogels dat ze zeven valleien moeten oversteken om de verblijfplaats van Simorgh te bereiken.

Deze valleien zijn als volgt: 1. Vallei van de Zoektocht, waar de reiziger begint met het terzijde schuiven van alle dogma’s, geloof en ongeloof. 2. Vallei van de Liefde, waar de rede wordt verlaten omwille van de liefde. 3. Vallei van de Kennis, waar wereldse kennis volkomen nutteloos wordt. 4. Vallei van Onthechting, waar alle verlangen en gehechtheid aan de wereld wordt opgegeven. Hier verdwijnt wat wordt verondersteld de “realiteit” te zijn. 5. Vallei van Eenheid, waar de reiziger zich realiseert dat alles met elkaar verbonden is en dat de Geliefde boven alles staat, inclusief harmonie, veelvoud en eeuwigheid. 6. Vallei van Verwondering, waar de reiziger, betoverd door de schoonheid van de Geliefde, verbijsterd raakt en, doordrenkt van ontzag, ontdekt dat hij of zij nooit iets heeft geweten of begrepen. 7. Vallei van Armoede, waar het zelf in het universum verdwijnt en de reiziger tijdloos wordt, zowel in het verleden als in de toekomst.

Als de vogels de beschrijving van deze valleien horen, buigen ze bang hun hoofd en rillen; sommigen sterven zelfs van angst op dat moment. Ondanks hun angsten beginnen ze aan de grote reis. Onderweg komen velen om van dorst, hitte of ziekte, terwijl anderen ten prooi vallen aan wilde beesten, paniek en geweld. Uiteindelijk bereiken slechts dertig vogels de verblijfplaats van Simurgh en leren de vogels dat ze zelf de Simurgh zijn. De naam “Simurgh “In het Perzisch betekent dertig (si) vogels (murgh). Ze begrijpen dat de majesteit van die Geliefde de zon is die kan worden weerspiegeld in hun spiegel. Maar wie in die spiegel kijkt, zal ook zijn of haar eigen imago aanschouwen. Als Simurgh zijn gezicht aan je onthult, zul je ontdekken dat alle vogels, slechts schaduwen zijn die zichzelf ontdekken. Welke schaduw wordt ooit gescheiden van zijn maker? De schaduw en zijn maker zijn één en dezelfde, dus verlaat oppervlakkigheid en duik in mysteries.

Attar’s gebruik van symboliek is een belangrijke, drijvende component van het gedicht. Deze omgang met symboliek en toespelingen kan worden weerspiegeld in deze regels: Het was in China, laat op een maanloze nacht, De Simurgh verscheen voor het eerst aan stervelingen… Naast het symbolische gebruik van de Simurgh is ook de toespeling op China erg belangrijk. Volgens Idries Shah is China zoals hier gebruikt niet het geografische China, maar het symbool van mystieke ervaring, zoals afgeleid uit de Hadith “Zoek kennis; tot in China”. Er zijn veel meer voorbeelden van zulke subtiele symbolen en toespelingen in de Mantiq. Binnen de grotere context van het verhaal van de reis van de vogels, vertelt Attar de lezer op meesterlijke wijze vele didactische korte, zoete verhalen in boeiende poëtische stijl. De gelijkenissen in dit boek roepen herinneringen op diep in ons allemaal. De verhalen leven tot de verbeelding en langzaam druppelt hun wijsheid naar het hart. Het proces van absorptie is uniek voor elk individu, net als de reis van elke persoon. Wij zijn de vogels in het verhaal. We hebben allemaal onze eigen ideeën en idealen, onze eigen angsten en zorgen, terwijl we vasthouden aan onze eigen versie van de waarheid. Net als de vogels in dit verhaal, kunnen we samen vliegen, maar de reis zelf zal voor ieder van ons anders zijn. Attar vertelt ons dat de waarheid niet statisch is, en dat we elk een pad bewandelen volgens onze eigen capaciteiten. Het evolueert terwijl wij evolueren. Degenen die gevangen zitten in hun eigen dogma, vasthoudend aan verharde overtuigingen of geloof, worden beroofd van de reis naar het onpeilbare Goddelijke, dat Attar de Grote Oceaan noemt.